Katedra Języka Polskiego

Katedra Języka Polskiego w Instytucie Językoznawstwa UO prowadzi badania z zakresu językoznawstwa współczesnego, historycznego, stosowanego. Szczegółowe zainteresowania naukowo-badawcze pracowników obejmują takie obszary tematyczne, jak: współczesny dyskurs publiczny, religijny, edukacyjny; stylistykę, genologię lingwistyczną, lingwistykę tekstu, onomastykę, semantykę, pragmalingwistykę, leksykologię i leksykografię, frazeologię i frazeografię, paremiologię, dialektologię, etnolingwistykę, lingwodydaktykę, glottodydaktykę polonistyczną, lingwistykę korpusową, neurologopedię i logopedię wychowawczą.

Pracownicy Katedry należą do wielu międzynarodowych i krajowych gremiów naukowych, m.in. Komisji Stylistycznej Międzynarodowego Komitetu Slawistów, Komisji Języka Prawnego Rady Języka Polskiego przy PAN, Komisji Stylistycznej Komitetu Językoznawstwa PAN, Zespołu Języka Religijnego przy Prezydium Rady Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk.

Katedra współtworzy zespół redakcyjny międzynarodowego czasopisma „Stylistyka” oraz serii wydawniczej „Język a Edukacja”. Członkowie Katedry biorą udział w certyfikacji znajomości języka polskiego (od kilku lat organizują egzaminy certyfikatowe).

Szczegółowe kierunki badań

Stylistyka, dyskursologia i genologia lingwistyczna:

• stylistyczna, retoryczna i kognitywna analiza dyskursu: religijna i edukacyjna sfera komunikacji, dyskurs prasowy (język dziennikarzy i publicystów), dyskurs homofobiczny i inkluzywny, feminizm w perspektywie komunikacyjnej, emancypacja językowa i kulturowa mniejszości seksualnych,
• wzorce gatunkowe tekstów i ich przemiany we współczesnej przestrzeni genologicznej: gatunki dyskursu religijnego, podręcznik szkolny, gatunki prasowe (felieton), genologia publikacji fonograficznej,
• społeczne role języka we współczesnym świecie, np. w relacjach człowieka ze światem przyrody (ekolingwistyka),
• etyczne i semantyczne konteksty współczesnych dyskursów (m.in. wpływ wykrzykników na styl wypowiedzi i odbiór emocjonalny komunikatów, wpływ konsumpcjonizmu na semantykę, postprawda w perspektywie lingwistycznej), także w aspekcie porównawczym,
• stylistyka historyczna: XVI- i XVII-wieczne gatunki stylu artystycznego i religijnego (tu zwłaszcza postyllografia); idiostyl.

Onomastyka:

• onomastyka w perspektywie kulturowej,
• toponimia i mikrotoponimia Śląska,
• chrematonimia i medionimia,
• apelatywizacja nazw własnych, eponimia, metafora i metonimia w nazewnictwie,
• nazwy własne w dyskursie, 
• onimiczny obraz świat,
• onomastyka literacka i muzyczna.

Leksykologia i leksykografia:

• leksykografia jednojęzyczna i przekładowa,
• leksyka i frazeologia gwarowa (zwłaszcza śląska, szczególnie w zakresie leksyki i frazeologii kulinarnej): słownik frazeologizmów gwar śląskich oraz leksykon rejestrujący gwarowe nazwy potraw,
• terminologia muzyki popularnej.

Lingwodydaktyka:

• nauczanie języka polskiego jako ojczystego: rozwijanie i doskonalenie świadomości i kompetencji językowej oraz kompetencji komunikacyjnej (zwłaszcza sprawności słuchania, pisania i mówienia),
• etyczność języka w komunikacji w perspektywie edukacyjnej,
• wpływ przemian społeczno-kulturowych dokonujących się we współczesnym świecie na potrzeby edukacyjne uczniów i na dydaktykę na wszystkich etapach edukacji szkolnej,
• wykorzystanie dorobku glottodydaktyki w nauczaniu języka polskiego jako ojczystego,
• diagnoza osiągnięć w języku polskim jako ojczystym,
• komunikacja dydaktyczna,
• relacje między lingwo- a glottodydaktyką (m.in. miejsca wspólne w kontekście rozwoju różnojęzyczności).

Glottodydaktyka:

• nauczanie języka polskiego jako obcego i drugiego dorosłych, dzieci i młodzieży: rozwijanie kompetencji komunikacyjnej, praca nad działaniami/umiejętnościami mediacyjnymi i interakcyjnymi,
• wykorzystanie założeń/dorobku lingwodydaktyki, neurodydaktyki oraz językoznawstwa kognitywnego w nauczaniu języka polskiego jako obcego,
• specyfika kursów językowych, metod nauczania oraz pracy lektora języków obcych w różnych krajach Unii Europejskiej.