Fluency and Disfluency Features in L2
Dr Magdalena Szyszka prowadzi badania nad płynnością mowy w języku obcym. Brała udział w pracach badawczych w międzynarodowym projekcie Fluency and Disfluency Features in L2 Speech (FDF2), prowadzonym w Finlandii, Uniwersytet w Turku, 2020-2024. Projekt finansowany przez the Academy of Finland (decyzja nr 331903). W latach 2022-2023 dr M. Szyszka koordynowała badania związane z czynnikami afektywnymi w płynności mówienia w języku obcym (the affective factors work package).
Powtórzenia w tłumaczeniu: wielowymiarowe badanie opisowo-wyjaśniające
Grant Opus 26 Narodowego Centrum Nauki (2024-2026, 2023/51/B/HS2/00697) pod kierownictwem prof. Łukasza Grabowskiego (KJA). Członkowie zespołu Daniel Borysowski (UO), Jędrzej Olejniczak (UO), Marek Maziarz (PWr), Lorenzo Mastropierro (University of Insubria, Włochy), Filip Kalas (University of Economics in Bratislava, Słowacja). Celem badań empirycznych przeprowadzonych na dużych zbiorach tekstów jest opisanie stopnia powtórzeń w tłumaczeniu, a także wyodrębnienie czynników, które się do tego przyczyniają. Dotychczas nie prowadzono takich badań przekładoznawczych w Polsce. Wyniki badań osadzonych w językoznawstwie korpusowym, statystyce i przetwarzaniu języku naturalnego pozwolą lepiej zrozumieć rolę powtórzeń w tłumaczeniu, rzucając nowe światło na złożone czynniki leżące u podstaw tego zjawiska.
HUMLIT
„Rozwijanie świadomości funkcjonowania humoru: analiza tworzenia, treści i odbioru humoru dla osiągnięcia pozytywnej zmiany w sferze publicznej” (2025-2028, project ID:101182860). Grant finansowany z środków europejskich z naboru HORIZON-MSCA-2023-SE-01 obejmujący współpracę 23 instytucji partnerskich (15 akademickich i 8 nieakademickich) z 15 krajów, w tym z Polski, poza UO tylko z Uniwersytetu Jagiellońskiego – koordynatora projektu. Wykonawcami projektu po stronie IJ UO są prof. Dorota Brzozowska (KJA), dr Anna Andrzejewska (KJP), mgr Kinga Potocka (KJA), mgr Artur Cedzich (SD). Celem projektu jest odkrycie, w jaki sposób świadomość funkcjonowania mechanizmów humoru można wykorzystać do przeorientowania konfliktów i kontrowersji społecznych w sferze publicznej, aby przynieść korzyści społeczeństwu europejskiemu poprzez promowanie dialogu. „Humour literacy” w nazwie HUMLIT to umiejętność rozszyfrowania znaków, odniesień i przekazów humoru oraz świadomość korzyści i zagrożeń związanych z prezentowaniem humoru różnym odbiorcom, w tym ryzyka niepowodzenia komunikacyjnego, skandalu lub pojawienia się humoru dyskryminującego.
Nauka Obywatelska dla szkół miasta Opola
Cykl projektów (2020-2025) realizowanych w każdym roku akademickim od 2020/21 we współpracy z Wydziałem Oświaty Urzędu Miasta Opola oraz przy współfinansowaniu z małych grantów Prezydenta Miasta Opola i FIT FORTHEM. Nadzór merytoryczny, prof. UO dr hab. Katarzyna Molek-Kozakowska (KJA). Projekty zakładają przeszkolenie studentów i studentek Wydziału Filologicznego do koordynowania projektów nauki obywatelskiej realizowanych następnie we współpracy z liceami miasta Opola (LO1, LO2, LO3, LO5, LO6, LO8, LO9) lub woluntariuszami. Projekty nauki obywatelskiej obejmują badania terenowe i ankietowe związane ze zjawiskami językowymi, komunikacyjnymi, kulturowymi, medialnymi i społecznymi, wyselekcjonowanymi przez młodzież jako uznane za ważne problemy badawcze.
DisInfoResist
Projekt włączający studentów studiów magisterskich w badania i współpracę z otoczeniem (LO w Krapkowicach) realizowany przy finansowaniu Pracowni Odporności FORTHEM (Resilience, Life Quality and Demographic Change FORTHEM Lab; 2024).
Nadzór merytoryczny: prof. UO dr hab. Katarzyna Molek-Kozakowska. Projekt obejmował diagnostykę potrzeb, badania pilotażowe i interwencję celowaną w potrzeby młodzieży na Opolszczyźnie pod względem umiejętności rozpoznawania dezinformacji związanej z konfliktem rosyjsko-ukraińskim.
CORECON
Projekt „The coverage and reception of the Russian-Ukrainian conflict in Polish, Romanian and English-language media: A comparative critical discourse study with recommendations for journalism training” (2024-2026) jest finansowany przez Ministerstwo Nauki Rumunii I obsługiwany przez partnera UO w Sojuszu FORTHEM – Uniwersytet Luciana Blagi w Sibiu. Trzy grupy badawcze, w tym pracownicy Instytutu Językoznawstwa (dr Przemysław Wilk, dr Marcin Deutschmann, dr Rafał K. Matusiak, dr Jędrzej Olejniczak, mgr Rober Radziej i prof. UO dr hab. Katarzyna Molek-Kozakowska, KJA), opracowują dane z przekazów medialnych w trzech językach i porównują reprezentacje wojny w Ukrainie, nie tylko w ujęciu militarnym, ale także w kontekście społecznym, gospodarczym i politycznym.
Alma Mater Leopoliensis. Dzieje humanistyki lwowskiej 1661-1946
Projekt realizowany w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach szóstej edycji Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, na który składają się działania dokumentacyjno-edytorskie (opracowanie materiałów źródłowych bazy danych tzw. kolekcji lwowskiej) oraz stworzenie trzytomowej monografii z dostępem do cyfrowego archiwum i elektronicznej bazy publikacji o historii Uniwersytetu Lwowskiego. Prof. UO dr hab. Mirosława Podhajecka (KJA) jest jednym z wykonawców merytorycznych. Jej wkład do przygotowywanej monografii stanowi historia anglistyki lwowskiej.
Humour and conflict in the Estonian and Polish public sphere
Projekt porównawczy realizowany przez Estońskie Muzeum Literatury na zamówienie Estońskiej Akademii Nauki pod kierunkiem prof. Liisi Laineste (2024-2026, nr projektu 8-2/24/2). Wykonawcy merytoryczni, w tym prof. Dorota Brzozowska, badają jak za pomocą humoru komunikuje się sprawy społeczne, na przykład protest, perswazje, awersje czy spójność grupową, a także jak humor może wzbudzać niechęć i ripostę w relacjach i komunikatach publicznych.
Les emprunts néologiques à l’anglais et leur pénétration dans le français contemporain
Celem projektu była analiza zapożyczeń z języka angielskiego, które przenikają do współczesnego języka francuskiego. Poszczególne terminy zostały wybrane z korpusu FranceTerme, który zawiera anglicyzmy z różnych dziedzin oraz terminy francuskie zaproponowane przez Comission d’enrichissement de la langue française) jako odpowiedniki terminów angielskich (na przykład hashtag i jego francuski odpowiednik mot-dièse). Głównym celem badań było sprawdzenie przy pomocy narzędzia SketchEngine, w jakim stopniu francuskie ekwiwalenty są w stanie zastąpić zapożyczenia z języka angielskiego.
Les structures de la perception du Français vers le Polonais dans la pratique traductologique
Przedmiotem badań w projekcie były konstrukcje wprowadzane przez czasownik percepcji, a w szczególności zdanie podrzędne bezokolicznikowe (ICP), zdanie względne (RCP) oraz struktura que (że) + zdanie podrzędne: Paul l’a vu escalader le Mont-Blanc; Paul l’a vu qui escaladait le Mont-Blanc; Paul a vu qu’il escaladait le Mont-Blanc. Prace obejmowały: a) opis właściwości składniowych, semantycznych i kognitywnych struktur percepcyjnych w języku francuskim, a w pierwszej kolejności ICP; b) opracowanie typologii różnych form przekładu ICP na język polski z uwzględnieniem faktu, że omawiana struktura nie istnieje w polszczyźnie (istnieją inne formy równoważne, na przykład : jak P ; że P ; gdy P ; kiedy P ; etc.); c) dobór i zastosowanie odpowiednich narzędzi badawczych w analizie przekładów ICP na język polski; d) dostosowanie metodologii do właściwości językowych struktur percepcyjnych; e) jako że accusativus cum infinitivo nie występuje we współczesnej polszczyźnie, ustalenie konstrukcji rzeczywiście oddającej liczne i specyficzne cechy ICP; f) w perspektywie traduktologicznej uwidocznienie aktualnych tendencji w zakresie przekładu szeroko rozumianych struktur percepcyjnych.
Language across generations: contact induced change in morpho-syntax in German-Polish bilingual speech
Projekt był realizowany w ramach konkursu BEETHOVEN 2 na polsko-niemieckie projekty badawcze w latach 2018-2023, sfinansowany został ze środków Narodowego Centrum Nauki (nr projektu 2016/23/G/HS2/04369; afiliowany w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk), a także ze środków Niemieckiej Wspólnoty Badawczej (Deutsche Forschungsgemeinschaft, nr projektu HA 2659/9-1; afiliowany w Uniwersytecie w Ratyzbonie [Universitӓt Regensburg]). Jego głównym celem było zbudowanie multimodalnego korpusu dwujęzyczności polsko-niemieckiej i zbadanie różnic międzypokoleniowych w zakresie zmian językowych wywołanych kontaktem językowym.
Korpus obejmuje ok. 78 godzin nagrań w języku polskim i niemieckim z 58 przedstawicielami dwóch generacji. Pierwszą generację tworzą osoby urodzone przed 1945 rokiem w Niemczech, na ziemiach przyłączonych do Polski w 1945 roku (tzw. Generacja Polska/Generation Polen, skrót GP – od kraju zamieszkania). Drugą generację stanowią osoby urodzone także na tych terenach, ale po 1945 roku, czyli już w Polsce. Przedstawiciele tej generacji wyemigrowali do Niemiec i tam mieszkają (tzw. Generacja Niemcy/Generation Deutschland, skrót GD). Korpus jest anotowany gramatycznie i socjolingwistycznie. Dodatkowo został uzupełniony o bogate metadane.
Skład międzynarodowego zespołu badawczego: prof. dr Björn Hansen i prof. dr hab. Anna Zielińska (kierownicy projektu); Aneta Bučková, dr Carolin Centner, dr Barbara Alicja Jańczak, dr Anna Jorroch, Iga Kościołek, dr hab. Felicja Księżyk, prof. UO; prof. dr Marek Nekula, dr Irena Prawdzic-Jankowska, dr Michał Woźniak (wykonawcy) i prof. dr Sandra Birzer, prof. dr Bernhard Brehmer, dr Christoph Draxler (konsultanci).
Instytut Językoznawstwa
pl. Mikołaja Kopernika 11
45-040 Opole
pok. 203
tel.: +48 77 541 60 03
e-mail: ij@uni.opole.pl
Uniwersytet Opolski
ul. Kopernika 11a
45-040 Opole
Rektorat
tel.: 77 541 59 03
Biuro Kanclerza
tel.: 77 541 60 70
NIP: 754-000-71-79
Regon: 000001382
