Katedra Nauk o Kulturze i Religii

Katedrę Nauk o Kulturze i Religii tworzy zespół badaczek i badaczy pracujących na styku kilku tradycji dyscyplinarnych. Prowadzą oni badania teoretyczne i empiryczne w różnych obszarach, między innymi:

• kultury współczesnej w ujęciu filozoficznym, polityki kulturowej i jej języka, związków języka i tożsamości, a także analizy pragmatyzmu stoickiego,
• antropologii jedzenia, praktyk kulinarnych i turystyki kulinarnej,
• dziedzictwa kulturowego – materialnego i niematerialnego, w tym interdyscyplinarne (kulturo- i językoznawcze) analizy form upowszechniania i instytucjonalizacji dziedzictwa,
• gier jako tekstu i narracji w ujęciu medioznawczym i literaturoznawczym,
• pograniczy i marginesów kultury, relacji transludzkich i potoczności w badaniach kulturowych,
• nowych zjawisk kulturowych w przestrzeniach cyfrowych, zwłaszcza dotyczących młodych ludzi,
• światów społecznych użytkowników substancji psychoaktywnych, z uwzględnieniem globalnych kontekstów niezachodnich, a także mediów cyfrowych,
• migracji i relacji międzykulturowych, zjawisk transnarodowych i społecznych przekazów osób, które migrują z i wracają do Polski.

Badaczki i badacze pracujący w Katedrze Nauk o Kulturze i Religii działają w krajowych i międzynarodowych sieciach. Są to, między innymi:

• Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska – zespół badaczek (Dorota Świtała-Trybek, Lidia Przymuszała) prowadzących interdyscyplinarne badania dotyczące dziedzictwa kulturowego Śląska (zwłaszcza dziedzictwa kulinarnego). Efektem wieloletniej współpracy badaczek są liczne artykuły oraz monografie (autorskie i pod redakcją) poświęcone tej problematyce, a przede wszystkim Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska (Opole 2021). Celem prac zespołu na najbliższe lata jest przygotowanie kolejnych tomów Leksykonu, poświęconych różnym aspektom śląskich kulinariów. Obecnie trwają prace nad tomem Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska. T2: Naczynia i sprzęty kuchenne.
• Zespół badań wiejskich tradycji kulinarnych – zespół badaczek z trzech ośrodków akademickich (Anna Drożdż – Uniwersytet Śląski w Katowicach; Dorota Świtała-Trybek – Uniwersytet Opolski; Mariola Tymochowicz – Uniwersytet im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) zajmujących się opracowaniem i analizą materiałów źródłowych zgromadzonych w ramach Polskiego Atlasu Etnograficznego w latach 1964-1969 w ok. 340 wsiach w całej Polsce. Efektem prac będą monograficzne publikacje zwarte dotyczące poszczególnych regionów kraju. Pierwsza (w opracowaniu) zawiera materiały z 55 miejscowości znajdujących się w trzech województwach: śląskim, opolskim i dolnośląskim.
• Berlin Practical Philosophy International Forum e.V. (Berlin, Niemcy).
• The Santayana Society / Santayana Edition / Overheard in Seville: Bulletin of the Santayana Society (Indianapolis, USA) / Limbo: Boletin internacional de estudios sobre Santayana (Valencia/Zaragoza/Madrid/Oviedo, Hiszpania).
• Pracownia Różnorodności i Migracji sojuszu FORTHEM (FORTHEM Diversity and Migration Lab).
• La Torre del Virrey: Instituto de estudios culturales avanzados / La Torre del Virrey: Revista de estudios culturales (Valencia, Hiszpania).

Pracowniczki i pracownicy Katedry realizowali lub pracowali ostatnio w międzynarodowych i krajowych projektach finansowanych ze źródeł europejskich (Horyzont 2020, Erasmu+ KA203) i krajowych (NPRH, NCN), między innymi:

• Leksykon folkloru polskiego (06. 2022 – 05. 2027), grant NPRH nr 0396/NPRH9/H11/88/2021; Polskie Towarzystwo Ludoznawcze; wykonawca (Dorota Świtała-Trybek), opracowanie 18 tematycznych haseł (więcej: 2022–2027 Leksykon folkloru polskiego (ptl.info.pl); Powstaje „Leksykon folkloru polskiego” – Forum Akademickie).
• Filosofía terapéutica: filosofía, educación y cuidado para una vida saludable, Universidad de Huelva / La Torre del Virrey: Instituto de estudios culturales avanzados (Hiszpania; 2024-2027).
• Populism and Democracy, Oxford University Press (2024-2025).
• Santayana’s Pluralism of Cultures as a Multiple of Cultural Perfections, Revista di filosofia iberica, iberoamericana e interculturale (2024).
• IncluKIT – „Inclusive Intercultural Communication Training Kit for Initial Reception of Migrants” – Horizon2020 FITFORTHEM seed funding (2022-2024) – we współpracy z University of Palermo, University of Burgundy, University of Valencia, University of Jyvaskyla, SIETAR Europa & SIG Migration, SIETAR Switzerland and diversophy® (czytaj więcej).
• Drug Abuse Prevention for Youth (DAPY), Erasmus+ KA203 Partnerships for Youth (2020-2022) we współpracy z Harran University, Istanbul University, Oslo University (czytaj więcej).
• „Światy społeczne użytkowników cannabis wobec liberalizacji prawa i norm społecznych w nie-zachodnich kontekstach kulturowych” Miniatura NCN (2023-2024).